بسمه تعالي

پيشنهاد تلفيق كتاب علوم با كتاب بخوانيم در پايه اول ابتدائي


محمود برادري
آموزگار دبستان شاهد پسران زنجان
ارديبهشت 1382


چون زبان فارسي حافظ وحدت و رمز هويت ملي ماست و همچنين تكيه گاه رشد و اعتلاي فرهنگ و ارزش ها نيز هست و يادگيري دروس ديگر هم بدون توجه به اين درس ميسر و ممكن نيست، پس مي توان كتاب علوم و يا چند مبحث اين كتاب را در كتاب بخوانيم پيش بيني و تدريس كرد و ارزشيابي آن را به صورت شفاهي و مشاهده ي رفتار انجام داد و همچنين ساعات هفتگي علوم را به كتاب بخوانيم اختصاص داد و رسيدگي بهينه اي روي كتاب بخوانيم و بنويسيم كه محتوايش بيشتر شده، انجام داد.


اگر مطالب و يا بعضي از واژه هاي كتاب بخوانيم را به صورت ملموس و عيني تدريس كنيم ممكن است ديگر به كتاب علوم نيازي نداشته باشيم و يا حداقل مي توان چند مبحث آن را حذف كرد. براي نمونه در نگاره هاي 3 الي 11 واژه هائي مانند: درخت آب – گل – سبزه- چمن- كيف- جوراب- كفش- چاي- قارچ- قايق- كوه- برف- آسمان – چوپان- رودخانه- ابر- اردك – سرو- گاو- گوسفند- سگ- گنجشك- لك لك- آهو- خرگوش – گوزن- شتر- فيل- پلنگ- شير- گرگ- خرس- كبوتر – ماهي- انگور- هلو- آلو- سبزي وجود دارد.


و يا در نشانه ها و يا در درسهاي : آب و باران- ابر- باد- استخر- پروانه – نان – توت- گوش شنوا- دريا- اردك و لك لك- ورزش – پرواز- جنگل- روز برفي- درخت- گل- نارنج وبرنج- خروس خوش آواز-چشمه و چراگاه و حلزون- صداي موج- مثل خورشيد- لاك پشت و مرغابي ها با واژگان مهم اين درسها به بخش هاي علوم اختصاص داد و با نمايش و بازي مفاهيم پايه اي علوم را آموزش داد.
مثال: با نمايش دادن انجام برخي از كارهاي كشاورز در مزرعه – كاشتن دانه و آبياري آن . نمايش ورزش هاي مختلف (اسب سواري0 فوتبال و شنا) . فروختن ميوه و خريدن آن . پوست گرفتن ميوه و خوردن آن. حركت جانوران مختلف.
با بازي هائي مثل تقليد صداي حيوانات- ماهي گيري – كامل كردن شكل هاي ناقص با چشم بسته
(سلامتي چشم)


و يا در تدريس كلمه ي آب و نان و غيره اشاره اي هم به مصارف آنها و چگونگي صرفه جويي و هدر دادن آنها و . . . داشته باشيم و يا در نگاره هاي 8و9 توضيحات لازم را درباره ي حركت جانوران – فايده ي آنها و نوع غذا خوردن و . . . ارائه كنيم.
و يا در مورد بهداشت فردي و اجتماعي صحبت شود. بطوري كه در مفاهيم دانشي در مورد بهداشت (5 مورد) و در مورد طبيعت (45 مورد) و همچنين در مفاهيم ارزش و نگرشي در مورد بهداشت (4 مورد) و در مورد طبيعت (54 ) مورد خود كتاب بخوانيم اشاره كرده.
به عنوان مثال در مفاهيم دانشي :
آشنائي با مشاغل- دامپروري- كشاورزي و نقش آنها در زندگي بشر
آشنايي با عناصر طبيعي چون (باد – آب – آفتاب- باران – برف)
آشنايي با حواس و اعضاي بدن
آشنايي با ورزش و انواع آن
آشنايي با جانوران و محل زندگي هريك، جنگل، دريا
مفهوم پرواز، پرندگان، گل، حفظ گل
يا در مفاهيم ارزشي و نگرشي
آشنايي با پارك، مراقبت از گياهان، درخت و ميوه و پرندگان، وصف طبيعت
آشنايي با باغ وحش، حيوانات و مراقبت در باغ وحش از خود.
آشنايي با ميوه ها و طعم و مزه و رنگ و بوي هر يك
آشنايي با دريا و ويژگي هاي آن، قايقراني، تفريح و شنا در دريا و موجودات دريايي
محافظت حيوانات و پرندگان و جانوران از خود مثل لاك پشت و حلزون
نظافت شخصي اشاره كرده است.


پس مي توان مفاهيم پايه هاي علوم را با اين واژگان تدريس كرد.
و يا در فعاليتهاي: گوش كن و بگو مثال:
درس چهارم صداي موج آشنايي با انواع جانوران دريايي مثل: كوسه، نهنگ، هشت پا، انواع صدفها و يا در درس هفدهم مثل آشنايي با خورشيد و چه چيزي باعث روشن و گرم شدن زمين مي شود. و يا توجه به بهداشت و استفاده از صابون قبل از خوردن غذا، پس از بازي و غيره
و همچنين در درس هيجدهم حلزون – بدن حلزون و تمساح
آشنايي با حيوانات و تنوع در مخلوقات الهي- حمام با دوش توجه به بهداشت و نقش آن در سلامتي و يا در فعاليتهاي بين و بگو- مريض (شكر نعمت سلامتي و دقت در مراقبت از خود)
آشنايي با پرندگان زيبا- طوطي- طاووس
آشنايي با ريشه گياهان- دانه- گل و انواع گياهان- غنچه


خلاصه مي توان كتاب علوم و بخوانيم در يك جا به ياد گيرندگان خود بياموزيم.

در جمع مجريان طرح ارزشيابي توصيفي در زاهدان

روز شنبه 13 اردي بهشت1382 پس از يك پرواز دو ساعته از مبداءتهران وعبور از كوير وكوير وكويردر زاهدان فرودآمديم.در بعد از ظهر اين روز سه برنامه فشرده پيش بيني كرده بوديم كه خوشبختانه هر سه به خوبي تحقق يافت.در اين شهر 4 مدرسه و8 كلاس مجري طرح ارزشيابي توصيفي هستند.همكاران دبستانهاي امام خميني ،شاهد وشهيد صدوقي زاهدان ازسوي مديرمحترم دبستان جمهوري اسلامي ،سركار خانم سلجوقي براي ساعت 5 بعد از ظهر دعوت شده بودند .دو مدرسه بعد ازظهري بودندودو مدرسه صبحي .

درجلسه هشت نفر از معلمان ،چهار نفراز مديران دبستانهاي مجري طرح ارزشيابي توصيفي و كارشناسان مسئول:سنجش وارزشيابي تحصيلي و آموزش ابتدائي سازمان آموزش وپرورش استان سيستان وبلو چستان حضور داشتندو به مدت دو ساعت ونيم درمورد جوانب مختلف طرح ارزشيابي توصيفي بحث وتبادل نظر شد.چكيده اي از مباحث مطرح شده توسط همكاران در ذيل آمده است.

آقاي عبدالهي (از دبستان شاهد)

- اجراي طرح خيلي زمان بر است.
- اگر در دفتر ثبت گزارش بتوان هر موضوع لازم از نظر معلم را نوشت ؛بهتر است تا اينكه صرفا موضوعات خاص را ثبت كرد.
- اگر بتوان چك ليست ها و دفتر ثبت گزارش را باهم تلفيق كرد و چيزي شبيه دفتر ثبت شاخص ها را براي طرح ارزشيابي توصيفي به كار بردبهتر است.

آقاي وحيد نيا (از دبستان شاهد)

- چك ليست ها زياد است و معلم پس از دو ماه همه دانش آموزانش را مي شناسد ونياز به اين همه دنگ و فنگ نيست.
- بودجه بندي درسها بايد در كار نامه لحاظ شود.

آقاي ژيان( از مدرسه صدوقي)

- نبايد زياد به تركيب چك ليست ها دست زدچون معلمين تازه با آنها آشنا شده اند.

سركار خانم خواجه(ازمدرسه امام خميني)

- يك راهنماي آموزشي (دفتر ثبت شاخصها)مشكل را حل مي كند.
- …

در ادامه جلسه ساير همكاران نيز اظهار نظر كردند كه يكساعت ونيم نوار آن موجود است .درميانه جلسه با آقاي احمدي مدير كل دفتر ارزشيابي تحصيلي وتربيتي در خصوص نحوه امتحان پايان سال دانش آموزان كلاس هاي مجري طرح ، با توجه به ابهام پبش آمده تماس گرفتيم. وابهام بر طرف شد.همچنين قول پيگيري خاص حق الزحمه همكاران در زاهدان را از ايشان گرفتيم.جمع بندي جلسه كه موردتائيد حاضران بود به شرح زير است :

- كارنامه و چك ليست ها در قالب دفتر ثبت شاخصها با اعمال مكمل هاي لازم در بيايد.(يك نمونه از اين دفتر را ازهمكاران آموزش ابتدائي گرفتم و نزد من است)
- حجم چك ليست ها زياد است.
- چك ليست ها بايد متناسب با محتواي دروس باشد.
- حجم كتابها بايد كمتر شود.
- امكان تلفيق كتابها وكاهش تعداد آنها در پايه اول ابتدائي دور از ذهن نيست.
- به همكاران مجري طرح حق الزحمه اي پردخت نشده كه بايد جبران مافات شود.
- به همكاران مجري طرح تقدير نامه داده شود.

مشابه اين مطالب را در لينك پيشنهاد ها بخوانيد.

به نام خدا

گزارش اقدامات انجام شده در ارتباط با طرح تبديل مقياس كمي به كيفي در دو مدرسه مجري طرح در استان اصفهان

امروزه نتيجه مداري موضوعي است كه ذهن و انديشه تربيتي ما را در مدارس شكل مي دهد و به همين دليل ارزش يابي هاي پيشرفت تحصيلي بر نتيجه نهايي يادگيري متمركز شده و امتحانات پاياني نقش اصلي را ايفا مي كنند و پايه قضاوت در مورد آن چيزي قرار مي گيرند كه دانش آموزان به آن دست يافته اند و چگونه دانستن، توانستن و عمل كردن در جريان آن محو و ناپيدا مي شود.
طرح تبديل مقياس كمي به كيفي با پيش بيني سهم براي فرآيند يادگيري در ارزش گذاري به جريان رشد دانش آموزان رويكردي را به وجود آورده است كه از طريق آن مي توان هويت فردي دانش آموزان را نيز مورد توجه جدي قرار داد. توجه به فعاليتهاي مستمر دانش آموز در قالب سنجش عملكرد و نحوه كوشيدن دانش آموزان ضمن آشكار كردن سرمايه منحصر به فرد فطري آنها امكان توليد دانش و نوآوري و خلاقيت را فراهم مي كند.
از مزاياي ديگر طرح اين است كه در ارزشيابي از دانش آموزان تغيير رفتار و نگرش آنها مهم مي باشد نه محفوظات آنها. بنابراين معلم تمامي فعاليتهاي دانش آموزان را در موقعيتهاي مختلف يادگيري مورد توجه قرار داده و به ثبت آنها مي پردازد.
در اين طرح پوشه كار دانش آموزان نيز مي تواند به آنها كمك كند تا فعاليتهاي خود را در فرصتهاي مناسب، بهبود بخشيده و در نتيجه بهترين محصول آنها مورد توجه قرار مي گيرد. و . . .
گزارش اقدامات انجام شده:

الف. طرح دفتر ارزشيابي تحصيلي و تربيتي (مناطق مجري: ناحيه 3 و جرقويه عليا)

1. مطالعه دقيق مباحث مربوط به طرح
2. دعوت از اولياء دانش آموزان پايه اول و توجيه آنها در زمينه دلايل اجرا، مزايا و شيوه اجرايي طرح.
3. تهيه دفتر ثبت گزارش.
1-3- ثبت اسامي فراگيران به ترتيب حروف الفبا
2-3- اختصاص هر برگ از دفترچه به يكي از دانش آموزان
3-3- ثبت نحوه ي فعاليت فراگيران در كارهاي گروهي و ساير فعاليتهاي مشاهده شده از طرف معلم با قيد تاريخ
4. تهيه پوشه كار:
1-4- ارائه موضوعات در زمينه هاي مختلف به دانش آموزان
2-4- انتخاب بهترين و برجسته ترين فعاليتها و نگهداري در پوشه كار
5. تكميل چك ليست ها:
1-5- ارزيابي مهارتها و نگرشهاي فراگيران بر اساس چهار مقياس تعيين شده (كاملاً تحقق يافته، تا حد زيادي تحقق يافته، نسبتاً تحقق يافته و بيشتر تلاش شود)
2-5- تكميل چك ليست هاي مربوطه
3-5- ثبت ميانگين هر يك از اهداف و رفتارها در كارنامه توصيفي



كارشناسي سنجش و ارزشيابي تحصيلي و تربيتي دوره ي عمومي
سازمان آموزش و پرورش استان اصفهان